Semi-Treyler; kendi ağırlığının ve yükünün ağırlığının önemli bir kısmı motorlu araç tarafından taşınan, bir motorlu araca bağlanacak şekilde tasarlanmış ve taşıma amacı için imal edilmiş ve donatılmış motorsuz bir araç.

Treyler; yarı-römorklar hariç olmak üzere, motorlu araca bağlanacak şekilde tasarlanmış, taşıma amacı için imal edilmiş ve donatılmış motorsuz bir araçtır.

ÜRÜNLER-ÇEŞİTLERİ

Perdeli+tenteli semi treyler: • Perdeli

· Tenteli

Şasi semi treyler: • Tanker şasi

· Damper şasi

Kapalı kutu semi-treyler: • Frigorifik

• Konfeksiyon

· Dağıtım

Tanker semi treyler: • Akaryakıt Tankeri

• Kimyasal Tanker

• Gıda Tankeri

Silobas-semi treyler: • Yatay Silobas

• Damperli Silobas

Konteyner Taşıyıcı : • Uzayabilir 45 ft

• Sabit 20-40 ft

Damper: • Hava Susplu

• Yan Devrilmeli

Low-bed: • Sira Dingilli

• 2,3,4,5,6,8 Dingilli

Frigofirik=Soğutucu üniteli ve genelde gıda taşımacılığında soğuk havaya ihtiyaç olduğunda kullanılıyorlar.

Van=Kapalı kutu şeklinde; tente ve branda kullanmadan paneller vasıtası ile kapatılmış.

Tekstil=Adından da anlaşılacağı üzere tekstil taşımacılığında kullanılırlar ve içerlerinde özel askı vb. aksamlar kullanılıyor.

Platform=Hava koşullarına maruz kalmasında sakınca olmayan açık yüklerde kullanılıyor. Aynı zamanda bölünmez yükler içinde kullanılıyor.

Konteyner taşıyıcı=Konteynır kilitleri mekanizması ile konteynırların aktarmasını sağlayan yarı römorklara verilen ada deniyor.

Damper=İnşaat sahalarında kum çakıl ve benzeri maddeleri taşımak için küvet tip ve kutu tip şeklinde üretiliyorlar. Ayrıca inşaat ve yıkıntı atıkları taşımak içinde kullanılıyorlar.

Tanker=Sıvı maddelerin nakliyesinde kullanılıyor. Aynı zamanda tehlikeli madde taşımacılığında da kullanılıyor.

Silobus=Beton nakliyesinde kullanılıyor; son zamanlarda kuru bakliyat ürünleri için de kullanılmaya başlandı.

Oto taşıyıcı=İhracat veya ithalat otomobil, kamyon, kamyonet, çekici ürünlerin nakliyesinde çift katlı olarak kullanılıyor.

Lowbed=Lowbed adından da anlaşılacağı gibi alçak yarı römorklara deniyor. Araçlar uzama özelliğine sahiptirler ve uzun araçlar olduğundan manevra kabiliyetini güçlendirmek adına hidrolik olarak dümenlenme sistemleri var.

Treyler Ölçüleri

Semi-treylerler (tenteli ve kapalı kasa olarak) esas olarak iki çeşide ayrılıyor. Biri standart pilot tip, diğeri ise iki kademli, kaz boyunlu jumbo tip. Son yıllarda jumbo tip araçlar üretimden kalktı. O yüzden jumbo araçların % 98’i oldukça eskidir ve size taşıma esnasında sorun çıkartabilir. Yine de onun da ölçülerini belirtmekte fayda var.

Başlangıç olarak ;

Optima (Standart pilot) : 2.7 mt (yüks.) 13.6 mt(uzun.) 2.46 mt(genişlik)

Hacim : 90 metreküp

Semi-Mega (maxima) : 2.85mt (yük.) 13.6 mt(uzun.) 2.46 mt (geniş.)

Hacim : 95 metreküp

Mega : 3 mt(yüks.) 13.6 mt (uzun.) 2.46 mt (geniş.)

Hacim : 100 metreküp

Jumbo : 2.7 mt (yüks.ilk 4 mt. geri kalan 9,6 metre 3 metre yük.) 13.6mt(uzun) 2.46(geniş)

Hacim : 99 metre küp

Burada dikkat edilmesi gereken nokta; araç navlunu alırken, aracın cinsini sormak olmalı. Sizin malınız hangi araca girecek, pilota sığar mı, araç jumbo mu, mega mı vs. Çünkü örneğin eğer araç jumbo ise aracın ilk 4 metresi 2.7 metre yüks. olduğu için havaleli yüklerinizde sorun yaşayabiliyorsunuz. Ayrıca eğer araç mega ise navlun ücreti artar! Hemen hemen tüm nakliyeciler mega araçlarında farklı fiyat kullanıyorlar.

OPTiMA TREYLER

Hacim : 88 m3

Genişlik : 2.50 m.

Uzunluk : 13.60 m.

Yükseklik : 2.60 m.

MAXIMA TREYLER

Hacim : 91 m3

Genişlik : 2.70 m.

Uzunluk : 13.60 m.

Yükseklik : 2.50 m.

JUMBO TREYLER

Hacim : 99 m3

YükseklikxUzunluk : 2.70 m x 4m

3m x 9.60m

Genişlik : 2.50 m.

Treyler sektörünün tarihçesine bakarsak;

1960-1970

• Altyapıdaki gelişmeye bağlı olarak ilk ihtiyacın ortaya çıkması

• Et-Balık Kurumu ürünlerini taşıyan FIRNAK

• OTOYOL İstanbul Kartal'da Fiat çekici ve treyler üretimi

• Aksoylu ilk treyler üretimi

1960 -1970

• Amerikan yapımı treyler kullanımı

- DORSEY "Dorse"

- GREAT DANE

• Uluslararası taşımacılığa başlayan firmalar:

- Borankay

- Urallar Co.

- Selamoğlu

- Esin

- Ulusoy

- Ulak

- İstanbul Nak.

- Erşen

1970-1980

Karayolu kanununa göre:

- İstihab haddi 16,5 ton olarak belirlenmiş

Bu dönemdeki yeni treyler üreticileri:

- Demirer

- Dostaş

- Yıldız Treyler

- Altınordu

- San-Mak

- Tırsan

1980-1990

• 1980'ler döneminde Türkiye'nin ithalat ve ihracatı artmış olmasına rağmen, taşımacılık sektörü aynı hızla büyümedi.

• Buna bağlı olarak, önemli teşvikler verilerek taşımacılık sektörünün canlanması sağlandı.

• Yoğun olarak yerli komponent kullanımı

• Bu dönemdeki yeni treyler üreticileri:

- Freuhauf

- Ok Kardeşler

1990 – 2000

• Globalleşmenin sonucu olarak Avrupa standartlarında üretim ve ithal komponent kullanımı başladı.

• 1998'de Tırsan firmasının Almanya'da fabrika kurması ve sektörün ihracatının başlaması

• 1998'de Kögel Koluman şirketinin kuruluşu

2000 –

• Büyüyen pazar sonucu - yabancı firmaların pazara girmesi

- Schmitz

- Krone

- Fliegl

- Maz

- Merker

- Wielton

- Feldbinder

- Stokota

- Meiller

• Türk firmaların Avrupa'ya açılması ve sektör ihracatının büyümeye başlaması

Treyler piyasanın en büyük ve güçlü sivil toplum kuruluşu olan TREDER sektörün nabzını da yakından tutuyor. Dolayısıyla en taze bilgiler, sektörün beklentileri ve treyler piyasasının profili TREDER’de… Biz de bu dosya haberde olmazsa olmaz olan TREDER’in kapısını çaldık; Genel Sekreter Ayhan Eryazar ile pazarı değerlendirdik.

Treyler nedir?

Yük ve eşya taşıma üzere tasarımlanmış, bir motorlu araç tarafından çekilen ve motoru olmayan araçlara denir. Çekici, kamyon ve traktör gibi motorlu araçların arkasına bağlanarak yük ve eşya taşınmasını sağlar.

Kaç çeşit treyler var?

Semi-treyler, merkezi akslı treyler ve tam treyler olmak üzere 3 ana gruba ayrılırlar. Treylerler, taşıyacağı yük ve kullanım amaçlarına göre frigorifik, kapalı, van, tekstil, platform, konteyner taşıyıcı, damper, tanker, silobus, oto taşıyıcı, low-bed olarak da adlandırılabilirler.

Taşıma kapasitesi, ürün çeşidi ve diğer özelliklerine göre modelleri neler?

Belirlenmiş yönetmelik şartları çerçevesinde istenilen tüm taşıma kapasitelerinde üretilebilirler. Bir çok tipte üretilebilmekle birlikte genellikle kuru yük, bozulabilir gıda, tekstil, sıvı yük taşımak için tasarlanırlar.

Bunun yanı sıra iş makinası ve benzeri özel yüklerin taşınması için, özel şartlarla da üretilmeleri mümkündür.

Yurtiçi ve yurtdışında tercih edilen treylerler hangileridir?

Yurt içi ve yurtdışı için tercih edilen treylerler aynı özellikte olabilirler. Ancak uluslararası yük taşıyan araçların gümrük mevzuatı hükümlerine göre üretilmiş olması gerekir.

2008 yılında, yurt içi satışların yaklaşık % 77’sini tenteli, platform, şasi ve damper tip treylerler, yurt dışı satışların % 40’ını da tanker, silobus, low-bed ve damper tip treylerler oluşturmuştur. 2009 yılında da satılan treyler tiplerinde aynı eğilim devam etmektedir.

Spesifikasyonları (teknik özellikleri) nelerdir?

Genel anlamda yük taşımak üzere tasarımlanmış bir şasi ve/veya yük kompartmanı bulunan, sökülebilir, sıcaklık kontrollü, çatılı/çatısız üst yapıları bulunan veya üst yapısı bulunmayan araçlardır. Tasarım şartlarına göre yük taşımaya uygun dingil veya dingillerle donatılırlar.

Yolda trafik can ve mal güvenliği şarlarını yerine getirmek üzere belirlenmiş teknik yönetmeliklere uygun, fren, aydınlatma, arka/yanal koruma, mekanik bağlantı sistemlerine sahip olmak ve yönetmeliklerde belirlenmiş ağırlık ve boyutlarda üretilmek durumundadırlar.

En gözde treyler modelleri ve taşımacılar tercih ederken nelere dikkat ediyor?

Kullanıcılar için en önemli özellik ürünün uzun ömürlü, kullanımı kolay ve ekonomik olması ile birlikte çok yönlü taşımacılık ihtiyaçlarına cevap verebilmesidir. Ürünün görsel zenginliği ve güzelliği 2. planda gelmektedir. Bu kapsam esas olmak kaydıyla, 4. soruda da ifade ettiğimiz gibi, Türkiye’de, tenteli, platform, şasi ve damper tipler daha çok satılmaktadır.

Kamyondan ziyade pazarda çekici+treyler kombinasyonuna doğru bir gidiş var. Bu durumun gerekçeleri ve pazara yansımasının değerlendirmesini alabilir miyiz?

Çekici-treyler kombinasyonuna doğru gidişin en büyük nedeni, taşımacının bir seferde daha fazla mal taşımak istemesidir. Çekici-treyler kombinasyonu, kamyona göre daha fazla mal taşıyabildiği için, taşımacılar çekici-treyler kombinasyonunu tercih etmeleri son derece normaldir. Böylelikle nakliye masraflarının da azaltılması hedeflenmektedir. Önümüzdeki yıllarda, özellikle krizden sonra, sektörün daha da gelişmesiyle birlikte bu dönüşümün daha hızlı bir süreç olarak yaşanacağını ve treyler pazarına çok olumlu yansıyacağını düşünmekteyiz.

İthal ve yerli ürün karşılaştırması ile ilgili neler söyleyeceksiniz?

Türkiye treyler sektörü yıllık 18.000’i aşan üretim kapasitesi ile bölgenin üretim üssü olarak konumlanıyor. Türk treyler üreticileri bölgenin her türlü treyler ihtiyacını karşılayacak bilgi birikimi (know-how) ve kapasiteye sahip durumdalar. Bugün Türk treyler üreticileri şasi’den komple bitmiş ürüne kadar her tip treyleri üretebiliyor ve başta Avrupa Birliği ülkeleri olmak üzere, Rusya’dan Orta Doğu ve Afrika’ya kadar 40’a yakın ülkeye ihraç ediyor. Treyler üretiminde, ithal ürünlere kıyasla kalite ve dayanıklılık bakımından bir eksiğimiz olmadığı gibi, üstün taraflarımız da vardır.

Yurtdışında belirlenmiş yönetmeliklere göre aracın üretiliyor olması zaten ürünün belli bir seviyede kaliteye sahip olması anlamına gelmektedir. Ülkemizde ise bu tür yönetmelikler yürürlükte olmasına rağmen, denetimlerdeki eksiklikler nedeniyle ürün kalitesinde zaman zaman sorunlar gözlenebilmektedir. Fakat bu durum, yurt dışında da böyledir.

Ancak ülkemiz yol şartları ve kullanıcı profili dikkate alındığında daha dayanıklı araçların üretilmesi belirgin bir özellik olarak ortaya çıkmaktadır. Ürün fiyat ve kaliteleri, treylerde kullanılan ekipman ve sistemlerin kalitesine bağlı olarak değişiklik göstermektedir.

Kısa bir pazar değerlendirmesi yapabilir misiniz?

Geçtiğimiz yıllarla mukayese edildiğinde, 2008 yılında 2007 yılına göre, toplam treyler satış adetlerinde yaklaşık % 15’lik bir düşüş yaşanmıştır. Bununla birlikte 2008 yılındaki ihracat, 2007 yılına göre ciddi oranda artarak 140 milyon $ seviyelerinden 200 milyon $ seviyelerine çıkmıştır.

TREDER üyelerinin 2008 yılı satış adetleri 10700’lü rakamlara ulaştığı ve TREDER’in sektörün % 65’ini temsil ettiği düşünülürse, 2008 yılında, Türk treyler satış adetlerinin yaklaşık 16 bin adede ulaştığı söylenebilir.

Küresel mali kriz, ne yazık ki, reel sektörü ve treyler sektörünü de vurmuştur. 2008 yılında, üretim ve pazardaki artış trendinin yavaşlaması da kriz yüzündendir. 2009 yılında ise, şimdiye kadar ki rakamlara bakıldığında, satışlarda ciddi bir daralma görülmüştür. Geçen yılın aynı dönemine göre bu dönem, % 65’lik bir daralmadan bahsedilebilir.

Bununla birlikte 2010’dan itibaren krizin etkilerinin ciddi olarak azalacağını ve sektörümüzün yeniden büyüme trendine girerek Avrupa’nın üretim üssü olacağını ve treyler üretim ve satışlarında patlama yaşanacağını öngörmekteyiz.