Aslında bu yazının başlığını “fiyasko” olarak düşünmüştüm. Baştan beri bir sonuç çıkmayacağı o kadar belliydi ki; her ne kadar bazı yazarlar bu bir araya gelişi 4-11 Şubat 1945 Yalta Konferansı’na benzetseler de mevcut görünümle hiçbir ilgisi olmadığı açıktı. Yalta’da bir araya gelenler 2nci Dünya Savaşı’nın galipleriydi ve Dünyayı nasıl paylaşacaklarını tartışıp paylaşmışlardı. Alaska’da bir araya gelenler ise savaşanlardan bir tanesinin görüşmelerde yer almadığı sözüm ona bir barış müzakeresi yapacaklardı.

Başlangıç anından itibaren semboller sergilendi. Zirvenin yapılacağı Alaska’nın seçimi bu sembollerde baş rolü oynadı. Çarlık Rusya’sı kendi toprağı olan Alaska’yı ABD’ye satmış, dolayısı ile Putin zirve burada olsun derken acaba neyi ima etmişti? Topraklar el değiştirebilir, dolayısı ile benim ilhak etmek istediğim Ukrayna topraklarına da bu gözle bakın mı demek istemişti. Ardından kendisinden beklenmeyecek kadar incelikle misafirini karşılayan, Putin’in ayaklarına kırmızı halılar döşeyen Trump’ı izledik. Hani lütfen bu inceliği kabul et, yüzümü kara çıkarma, bir sonuca varalım ki benim için büyük prestij anlamına gelen Nobel barış ödülüne adaylığım pekişsin der gibiydi.

Ardından yüksek seviyede katılımlı toplantıya geçildi. Toplantı ya 5 dakika ya da en az 7 saat sürebilirdi. Öyle ya, Trump Putin’in niyeti kötüyse 5 dakikada masaya vururum, çeker giderim mealinde sözcükler sarf etmişti. Neyse bu anlamda korkulan olmadı, toplantı uzadıkça uzadı. Ancak beklentilerin aksine 3-3,5 saat süre bitiminde ortak basın toplantısı yapılacağı açıklandı. Basından soru alınmayacağı beyan edilen açıklamalardan anladığımız, içeride oldukça pozitif bir havanın estiği, bazı konularda mutabakata varıldığı, ancak bazı konularda henüz bir anlaşma zemininin olmadığını anladık. Diplomasi literatüründe her konuda anlaşma olmadan, anlaşılmış konularda da anlaşma olmadığı ifade edildi. Anlayacağınız ortada herhangi bir anlaşma yok, verilen mesaj müzakereye devam edeceğiz doğrultusunda. Putin’in uluslararası bir platformda ilk kez İngilizce konuşarak Trump’ı Moskova’ya davet etmesi de bazı gözlemcilere göre (her nedense) çok önemliydi.

Peki gerçekçi olarak ne anlamamız gerekiyor.

Bu zirvenin bariz kaybedeni Trump. Seçim propaganda döneminde gerek Rusya – Ukrayna savaşını gerekse İsrail – Hamas savaşını iki günde bitirme iddiasında olan Trump’ın çabalarının boşa çıktığı anlaşılıyor. Hani geçici ve kalıcı bir ateşkes sağlayabilse bile bunu büyük bir başarı hikayesi olarak anlatacak Trump’ın eli kolu bağlı. Her konuda anlaşma olmadan hiçbir konuda anlaşılmamış olduğundan, içeride bu konu ele alınmış olsa bile sonuç Putin’in isteklerine hizmet ediyor. Peki Trump bu koşullarda daha önce beyan ettiği dozajı artırılmış Rusya yaptırımlarını gündeme getirecek mi? Önümüzdeki günlerde Zelensky ile Beyaz Saray’daki görüşmesinde nasıl bir tutum alacak? İzleyip göreceğiz. Peki ya gelişmelerden son derecede rahatsız olan AB, Zelensky’ye tam desteğini devam ettirirken ABD ile yeni bir yakınlaşmayı gündeme taşıyacak mı? Diğer ifadesi ile NATO içinde temelleri sarsılan eski Batı ittifakının yerini yeni Batı ittifakı alacak mı? Bekleyip göreceğiz.

Peki zirvenin tek kazançlısı Putin mi? Şimdilik kaydı ile öyle algılanabilir. ABD Devlet Başkanı ile bir araya gelerek savaşın başladığı 3.5 yılın ardından ilk kez uluslararası temsil edilebilir noktaya gelmek kuşkusuz önemli bir adım. Zirveye katılmasına rağmen kendisinden istenen hiçbir şeyi kabul etmemesi de bir diğer kazanç olarak düşünülebilir. Esasen Putin’in hedefini savaşı sürdürmek, işgal ettiği Ukrayna topraklarını ilhak etmesinin bütün uluslararası toplum tarafından kabul edilmesini sağlamak şeklinde özetlemek mümkün.

Peki kabul görmez ise ne olur? Putin büyük bir prestij kaybı ile karşı karşıya gelir. Bu zirve sonucunda eğer yeni bir Batı ittifakı ortaya çıkar ve çok daha şiddetli şekilde Zelensky’ye destek verirse şimdilik kazançlı gözüken Putin’in orta ve uzun vadede esas kaybeden olacağı sonucu da çıkartılabilir.

Şimdi hatırladım. Alaska frigo’nun yanında bir de “koko” satarlardı…