UND’nin (Uluslararası Nakliyeciler Derneği) derlediği verilere göre, yabancı araçlar geçen yıl Eylül ayında 25 bin 328 adet olan taşıma sayılarını 2018 yılı Eylül ayında %16 büyüme ile 29 bin 382 adet yaptılar. Ocak-Eylül toplamında bir önceki yılın aynı dönemine göre %8 büyüme ile 257 bin 644 adet taşıma gerçekleştirdiler.

Türk ve Yabancı Araçların Eylül 2017 Taşıma Sayısı

Türk ve yabancı araçların 2017 yılı Eylül ayında gerçekleştirdiği toplam 122 bin 766 adet olan taşıma sayıları 2018 Eylül ayında %14 büyüme ile 140 bin 12 adet oldu. İlk 9 ay toplamında bir önceki yılın aynı dönemine göre ise Türk ve yabancı araçlar toplamda %1 düşüş yaşadılar ve 1 milyon 151 bin 293 adet ihracat taşıması gerçekleştirdiler. İhracat taşımalarının %78‘i Türk, %22’si ise yabancı plakalı araçlar ile yapıldı.  

İhracat Taşımacılığı

İhracat taşımacılığında %37 oranında büyük bir paya sahip olan Irak istatiksel değerlendirmenin dışında tutulacak olursa eğer; Türk araçlar bir önceki yılın aynı dönemine göre %1 düşüş yaşadılar, yabancı araçlar ise %8 büyüme sağladılar.

Suriye ve Irak Pazarları

Suriye’ye yapılan taşımalar %22 düşüş yaşadı, Geçen yıl ilk 2 aylık dönemde hızlı başlayan Irak pazarı da geçen yıla oranla %6 düşüş gösteriyor. Irak ve Suriye’deki düşüş Ortadoğu ülkeleri toplamını da etkilediği için Ortadoğu’da %10 düşüş olduğu görülüyor.

Avrupa ülkelerine ihracat artıyor

Avrupa’nın genelinde yaşanan artış eğilimi özellikle komşu ülkelerde; Romanya % 25, Yunanistan % 16, Bulgaristan % 27 olmak üzere olumlu etkilere sebep oldu. Polonya, Macaristan ve Avusturya gibi Orta Avrupa ülkelerinde de % 10’e varan artışlar dikkat çekiyor. Avrupa ülkelerine toplamda % 8 artış yaşandı. Avrupa ülkeleri ile yapılan KUKK toplantılarında alınan olumlu sonuçlar ile birlikte Avrupa ülkelerine ihracat taşımalarımız artmaya devam etmektedir. Eylül ayı içerisinde teslim alınan Macaristan Transit geçiş belgeleri ile birlikte AB ülkelerine yapılan ihracat taşımalarının rahatladığı görülüyor.

Azerbaycan'da artış, Nahcivan'da düşüş gerçekleşti

2017 yılında Azerbaycan ve Nahcivan’a yapılan ihracat pazarında azalma görülmüştü, 2018 yılı İlk 9 ay toplamında ise Nahcivan’a %3 düşüş olmasına karşın, Azerbaycan’a %14 artış olduğu görülüyor. Gürcistan’a yapılan ihracat taşımalarında ise Türk araçlarının payları %3 oranında düştü ve Gürcistan plakalı araçlar pazarda %14 artış ile yükselişe devam ettiler. Türk araçlarının İran’a yaptığı ihracat taşımalarında da %21 düşüş görülüyor. İran araçları ise Türkiye’den yaptığı ihracat taşımalarında %17 oranında artış gösteriyorlar.



Türk araçlarının ihracat taşıması yaptığı ilk 10 ülke toplam pazar payının % 70’ini karşılamaktadır. İlk 15 ülke % 82’sini ve ilk 20 ülke ise % 90’dan fazlasını karşılamaktadır.

Türkmenistan'a yapılan ihracat taşımacılığı % 56 düştü

Türkmenistan’a yapılan taşımalarda % 56 oranında ciddi düşüş olduğu görülmektedir. Bu konuda yapılan araştırmalarımızda, Türkmenistan’daki mevcut projelerin tamamlanması ve aynı ölçekte yeni projeler olmaması, ihracat taşımalarımızı olumsuz etkilemektedir. Türkmenistan’ın Tacikistan’a yapılan ihracat taşımalarında kendi ülkesi üzerinden transit geçişlere izin vermemesi de taşımalarımızı ve ihracatımızı olumsuz etkileyen durumlardan biri olmuştur. Türkmenistan taşımaları düşüşe geçmesine rağmen, Özbekistan taşımalarında ise %59 oranında artış yaşanıyor. Türkmenistan pazarındaki azalış, Özbekistan’a artan pazarımız ve Rusya’ya artan pazarımız ile ikame ediliyor. Mayıs ayı içerisinde Semerkant’ta gerçekleştirilen Özbekistan-Türkiye KUKK toplantısı ile birlikte %50 artan geçiş belgesi kotası ile birlikte Özbekistan’a olan taşımalarımız daha da artmıştır ve kotası dolan belgeler için ek 6.000 adet belge Ağustos ayı içerisinde alınmıştır.

BDT ülkelerine yapılan taşımalarda en önemli yere sahip Rusya Federasyonu’na baktığımızda bu yıl taşımaların hızla yükselişe geçmesi ile birlikte ihracat taşımalarımızda %170 oranında artış olduğu görülüyor. Öyle ki Rusya için aylık dönemlerde açılan geçiş belgeleri Mayıs ayında yeterli gelmediği için ek 700 adet belge, Haziran ayında da ek 500 adet belge kullanıma açılmıştı. Temmuz’da 100 ve Ağustos ise 200, Eylül ayında 300 adet ek belge kullanıma açılmıştı. Sektörden gelen talepler doğrultusunda Eylül ayında Rusya’da kalan belgelerin tümü genel kullanıma açılmıştır. Ekim ayının başında kalan ikili belge sayısı 1400 adet idi, en iyi ihtimalle Kasım ayının ortalarında belgelerin tükenmesi bekleniyor. Eylül ayında Belarus ile yapılan KUKK toplantısında olumlu sonuçlar alınarak dönülmüştü, Rusya belgelerinin erken tükeneceği düşünüldüğünde ise Belarus v.b. ülkeler üzerinden taşımaların devam edeceği öngörülmektedir. Bununla birlikte, ulaşımın Rusya üzerinden transit geçerek sağlandığı güzergâhlarda da taşımaların arttığını görüyoruz.
 
Altyapı yatırımları ve süren inşaat projelerinin artması ile birlikte, ihracat taşımalarımızda Ukrayna’ya %47 oranında artış yaşanmıştır. Moldova’ya ise %28 oranında artış görülmektedir. BDT ve Orta Asya ülkelerine ilk 9 ay toplamında %1 artış yaşanmıştır.



İlk 9 ayda, Türkiye’den yapılan ihracat taşımalarında; Türk araçlar bir önceki döneme göre %3 düşüş yaşadılar. Yabancı araçlar ise %8 artış yaşadılar, Genel toplamda ise ihracat taşımalarında yüzde 1 düşüş yaşanmıştır. Yabancı araçların payı %22, Türk araçların payı ise %78 olarak gerçekleşti. Yabancı araçlar arasında pazar payını %22 artıran Sırbistan ve %17 artıran İran dikkat çekmektedir.

İthalat Taşımacılığı İstatistikleri

2018 yılının ilk 9 ayında ithalat taşımalarında genel toplamda %5 düşüş olduğu görülüyor. Türk araçların sayısında %6 oranında düşüş yaşanırken Yabancı araçların oranında ise %4 düşüş yaşandı. Geçen yıla göre Yabancı araçlar Pazar payında %34’e kadar paylarını artırmış durumdalar. İthalat taşıması yapan Yabancı araçları, başta İran olmak üzere Bulgaristan ve Romanya takip ediyor. Neredeyse tüm yabancı araçların ithal pazarındaki sayıları düşüşe geçmesine rağmen İran araçları %26 artış sağlamışlardır.

İthalatta ilk sıra Almanya'nın oldu

İlk 9 ayda, Türk araçlarının İthalat taşımalarında yük aldığı ülkelere bakıldığında, ilk sırada 70 bin 709 adet taşıma ile Almanya geliyor. Geçen ay ikinci sıradaki Irak ise her ay artış eğiliminde olmuştu fakat ihracattaki düşüş ile birlikte ithalatta da düşüş eğilimine geçti ve yerini 43.617 ithalat taşıması yaptığımız ve %7 düşüş yaşanan İtalya’ya bıraktı. 3. Sıradaki Irak’ta ise İlk 9 ay toplamında %39 oranında düşüş yaşandı ve 40.076 adet ithalat taşıması gerçekleştirildi.

Avrupa ülkeleri arasında düşüşün yaşandığı ülkelerde %21 Birleşik Krallık, %11 Bulgaristan, %5 Romanya ve %7 ile İtalya, %5 İspanya bulunmaktadır.  Diğer tüm Avrupa ülkelerinden yapılan ithalat taşımalarımız istikrarlı bir şekilde artmaya devam ediyor. Bu ülkeler arasında Fransa %12, Yunanistan %3, Hollanda %7, Belçika %33, Polonya %9 ve Avusturya %16 artış ile dikkat çekmektedir.

İran'dan yapılan ithalat taşımacılığında artış

İran’dan yapılan ithalat taşımalarımızda ise Türk araçları %6 oranında artış yakaladılar. Diğer dikkat çeken ülke ise %20 artış ile Özbekistan oldu. İhracat taşımasında da ciddi artış görülen Özbekistan’ın İthalat yönünde de artış göstermesi Özbekistan’ın önemini tekrar vurguluyor.



Bölgelere göre ihracat ve ithalat karşılaştırması yaptığımızda, Avrupa ülkelerine artan ihracatımızın, ithalatımızda aynı oranda olmadığı dikkat çekmektedir. Orta doğu ülkelerine (başta Irak ve Suriye olmak üzere) de aynı şekilde ithalatımızda ciddi oranda düşüş olduğu görülmektedir. İhracat taşımalarımızda bölgelere göre yaşanan artışların ithalat taşımalarımızda aynı düzeyde olmaması durumu boş girişleri de etkilemektedir.

Transit Taşımacılık İstatistikleri

Türkiye üzerinden yapılan Transit taşımalar incelendiğinde; Türk ve yabancı araçlarının İran, Irak, Gürcistan, Azerbaycan, Bulgaristan, Romanya, Yunanistan başta olmak üzere komşu ülkelere taşıma yaptığı görülüyor.  Yoğun olmamakla birlikte İtalya, Almanya, Hollanda, Fransa gibi gelişmiş ülkelere de transit taşımalar yapılıyor. Transit taşımaları ülkemiz üzerinden yapan araçlar ise gene yoğunlukta olarak İran, Bulgaristan ve Gürcistan gibi komşu ülkeler.


 

Avrupa'dan Türkiye'ye boş giriş yapan Türk araçlar yüzde 68 oranında arttı

Türk araçlarının boş girişlerinde bölgelere göre ayrım yaptığımızda çarpıcı bir etkiyi görebiliyoruz. Türk araçlarının Avrupa ülkelerine ihracat taşımalarını artırdığını önceki tablolarda görmüştük, ithalatın aynı oranda artmamasının etkisi Avrupa’dan boş dönüşlerde %68 oranında artış olduğunu gösteriyor. Geçen yıl ilk 9 ay toplamında Avrupa’dan 35 bin araç boş dönüş yapmış iken 2018 yılının ilk 9 ayında Avrupa’dan  60 bin araç boş dönüş yapmıştır. 

İlk 9 ay toplamında Türk araçları boş giriş sayılarını düşürmesine karşın Yabancı araçlar % 30 oranında boş girişlerini artırdılar. Türk taşımacılar, Avrupa’dan aylık 6 bin 700 araç, Irak ve Suriye’den 45 bin araç, Azerbaycan ve Gürcistan’dan 12 bin araç, İran’dan bin 700 araç, Rusya’dan 400 araç ile aylık 70 bin araç ile kendi ülkelerine boş dönüş yapıyorlar. Yabancı araçlar ise aylık 14 bin adet boş giriş yapıyor ve bu araçların başında Gürcistan, Bulgaristan, Romanya, Makedonya ve İran geliyor.