’10 numara’ yağ yollara düştü

Artan şehir içi denetimleri sebebiyle satılamayan 10 numara yağ, otobüs ve kamyonların yoğun olarak geçtiği şehirlerarası yollara ve internete düştü.

Piyasada ’10 numara yağ’ olarak bilinen madeni yağın satıcıları yasak dinlemiyor. Artan şehir içi denetimleri sebebiyle satılamayan 10 numara yağ, otobüs ve kamyonların yoğun olarak geçtiği şehirlerarası yollara ve internete düştü. 10 numara yağ, bu yıl içerisinde 32 kişinin ölümü, 83 kişinin de yaralanmasıyla sonuçlanan araç yangınları ve kazalarla gündeme geldi.-Baz yağ olarak da bilinen 10 numara yağ, geçen yaz Giresun yakınlarında 10 yolcunun yanarak can verdiği otobüs kazasıyla gündeme oturdu. Kamyon ve otobüs şoförlerinin, mazota göre daha ucuz olduğu için kullandıkları bu madeni yağ, çevreyi kirlettiği gibi trafik güvenliğini de tehlikeye atıyor. Kurban Bayramı öncesi otogarlarda yapılan baskınlarla tekrar gündeme gelen madeni yağ satışları, denetimlerin artmasıyla mecra değiştirdi.

Her gün on binlerce yolcunun taşındığı İstanbul Otogarı’nda zabıtanın yaptığı denetimlerde ruhsatsız olarak 10 numara yağ satışı yapan 20 dükkân mühürlendi. Fakat denetime tabi olmayan yol kenarındaki derme çatma barakalarda satışlar devam ediyor. Bunlardan birisi de şehirlerarası kamyon ve otobüs trafiğinin en yoğun olduğu güzergâhlardan Sakarya-Bilecik yolu. Yol üzerinde sanayi tesisi olmamasına karşın tarlaların kenarında 10 numara yağ satışı yapan 5′ten fazla korsan işletme dikkat çekiyor. Petrol Sanayii Derneği’nin (PETDER) 10 numara yağ satışı tespit ettiği 6′dan fazla güzergâh yer alıyor. Uzmanlar, durumun ciddi olduğunu ve acil çözüm gerektirdiğini, valilikler ve yerel belediyelerin, otomobil ve kamyonlara yakıt olarak satılması halinde akaryakıt kaçakçılığı kapsamına giren ‘madeni yağ’ satışlarının yakın mercek altına alması gerektiğini belirtiyor.

İnternette bir forum oluşturan madeni yağ kullanıcıları, sipariş alıp, kullanım tavsiyelerini yazıyor. Fiyat değişimlerini de buradan takip eden site üyeleri arasında ilginç yazışmalar dikkat çekiyor. ‘gulludereli’ adıyla sitede yazan şahıs, e-mail adresi ve telefon numaralarını açıkça yazarak yüklü miktarda 10 numara yağ alacağını söylüyor. ‘ahmet2323′ adlı satıcı ise, “Birinci sınıf 10 numara yağ temin edebilirim arkadaşlar. Saf, ince, en önemlisi de karışımsız. Aracılara boşa fazla para ödemeyin. Dökme, teneke, varil, tanker… Gelip yerimizi görün, devamlı ve sorunsuz çalışmak istiyoruz.” ifadelerini kullanıyor.

İçindeki solvent maddesi sebebiyle 10 numara yağ, çarpışma anında yakıt tankının bir anda alev almasına yol açıyor. Giresun Görele’deki otobüs yangınında 10 kişi, Kayseri’deki cezaevi aracı yangınında 5 kişi veAnkara OSTİM’de meydana gelen patlamada da 17 kişinin ölümü ile sonuçlanan olaylara 10 numara yağın sebep olduğu iddia edilmişti. EPDK, madeni yağı, yakıt olarak satanlara ve bunu araçlarında kullananlara karşı sert tedbirler aldı. Ayrıca madeni yağlara ÖTV zammı da yapıldı. Tüm bu tedbirlere rağmen 10 numara yağ kullanımı artarak devam ediyor.

MAZOT UCUZLAMAZSA, SORUN ÇÖZÜLMEZ

D-100 karayolu üzerinde yağ satışı yapan M.C., yağa getirilen vergi artışının satışlarını etkilemediğini söylüyor. Mazotun pahalı olması sebebiyle şoförlerin yağı akaryakıt olarak kullanmak zorunda kaldığını anlatan M.C., “Mazot fiyatları düşürülmediği sürece ne yapılırsa yapılsın bu sorun çözülmez. Yağın litresi 2 lira 70 kuruş. Mazotun litresi ise 3 lira 70 kuruş.” şeklinde konuşuyor. 10 numara yağ satışının yasak olmadığını savunan M.T. ise “Ben yağın parasını vergisini ödeyerek alıyorum. Yağı istediğim yere satarım. Sattığım yağın faturasını kesip devlete vergisini ödüyorum. Yağın tehlikeli olduğu söyleniyor. Asıl tehlikeli olan solvent karıştırılan yağlar.” iddiasında bulunuyor.

Üç yıllık vergi kaybı 3,5 milyar TL

PETDER’in verilerine göre 2009 yılında yaklaşık 1 milyon ton, 2010′da 1,5 milyon ton, bu yılın ilk altı ayında ise 800 bin ton 10 numara yağ kullanıldı. Devletin üç yıl içerisinde uğradığı vergi kaybı ise 3,5 milyar TL. Dernek Genel Sekreteri Erol Metin, bu yılın ilk 9 ayında alınan tedbirlere rağmen 10 numara yağ kullanımında herhangi bir değişiklik olmadığını belirtiyor. Metin, çözüm için bu işi büyük ölçekte yapanların da üzerine gidilmesi gerektiğini vurguluyor. Sakarya Valisi Mustafa Büyük de, satıcılar kadar üretenlerin de üzerine gidilmesi gerektiğini düşünüyor. Sakarya Ticaret ve Sanayi Odası 20. Meslek Komitesi Başkan Yardımcısı Yıldıray Çakar, “Şehir içi ve şehirlerarası yollarda birer akaryakıt bayisi gibi faaliyet gösteren ve her gün yenileri açılan bu satış noktalarının mantar gibi çoğaldığına şahit olmaktayız.” diye konuşuyor.